Opowieść o Samie

Per Olof Sundman (ur. 1922), pisarz szwedzki światowej sławy, którego książki "Ekspedycja", "Podróż napowietrzna pana inżyniera Andree", "Dwa dni, dwie noce", "Dochodzenie", znane są czytelnikom polskim, tak pisze o swej "Opowieści o Samie":

"Krótka islandzka saga o Ravnkelu Śmiałym rozgrywa się w pierwszej połowie dziesiątego wieku. Spisana została w połowie wieku trzynastego.

Sagę tę określa się zwykle jako opowieść o upadku potężnego i zadufanego wielmoży i o tym, jak odzyskuje on swój dwór, swe posiadłości i pozycję. Takie określenie zbyt mocno wiąże sagę z Ravnkelem. Saga opisuje dramatyczną, nieprzejednaną i krwawą próbę sił, walkę o władzę między dwoma ludźmi o zupełnie innych charakterach, innych właściwościach. Jest to opowieść złożona, o wymogach związków krwi, o lojalności i prawie, by siłą dochodzić swych racji. (...)

W mojej powieści usiłowałem w głównym zarysie trzymać się sagi. Moja powieść jest interpretacją sagi. Nie wiem, czy uczyniłem przez to sagę wyraźniejszą, czy bardziej wieloznaczną.

Powieść rozgrywa się współcześnie - ale niezupełnie współcześnie. Mój krajobraz jest islandzki, ale to nie jest Islandia. Skomplikowane reguły prawne, jakie grają istotną rolę w konflikcie między Ravnkelem a Såmem, realnie istniały w wolnej Islandii przed tysiącem lat. I dziś wciąż jeszcze istnieją w innych krajach, nędznie ukryte w sformułowaniach o typowym dla Zachodu charakterze.

Jestem prowincjonalnym pisarzem. Piszę po szwedzku. Chcę swą powieścią pokazać, jak szwedzki pisarz w dzisiejszych czasach może wciąż tworzyć w prastarej nordyckiej tradycji".

Przełożyła Maria Olszańska